اسلام آباد – 13 ڊسمبر (اي پي پي) وزيراعظم عمران خان چيو آهي ته قانو?? جي حڪمراني نه هجي ته چونڊن ۾ طاقتور، وار لارڊز ۽ ڏوهاري ماڻهو اڳتي اچي ويندا آهن، اسرندڙ ملڪن جو پوئتي رهجي وڃڻ جو سبب ڪرپشن ۽ اشرافيا جي بدعنواني آهي، پاڪستان دهشتگردي جي خلاف جنگ ۾ سڀ کان وڌيڪ نقصان کنيو، ناڪامي جو ملبو به اسا?? جي مٿان وڌو ويو، هاڻي به افغانستان ۾ ڊگهي خانه جنگي ٿي وڃي ته ان جو سڄو الزام پاڪستان تي اچڻو هو، ڀارت ڪشمير ۾ جيڪو ڪري رهيو آهي اولهه ان تي تنقيد نٿو ڪري جيڪڏهن ڪو ٻيو ملڪ اهڙي طرح ڪري رهيو هجي ها ته گهڻو شور مچي ها، اسا?? جي ملڪ ۾ اردو ميڊيم، انگلش ميڊيم ۽ ديني مدرس?? جي تعليم ٽي طرح جا نظام هلي رهيا آهن، غير مساوي ترقي انتشار جو سبب بڻجندي آهي، اسان کي ٿنڪ ٽينڪس جي ذريعي اسان کي پنهنجو صحيح تشخص ۽ حقيقي موقف دنيا تي واضح ڪرڻ گهرجي. اهڙن خيالن جو اظهار هن اپليسي ريسرچ انسٽيٽيوٽ جي اهتمام هيٺ مارگلا ڊائيلاگ جي تقريب کي خطاب ڪندي ڪيو. وزيراعظم چيو ته قومو?? جي وچ ۾ فرق ئي قانو?? جي حڪمراني جو آهي، غريب ملڪن ۾ وسيل?? جي کوٽ غربت جو سبب نه آهي پر قانو?? جي حڪمراني ئي معاشري ۾ ميرٽ ۽ تهذيب وڌندي ويجهندي آهي، جهوريت اتي ئي مستحڪم ٿيندي آهي جتي قانو?? جي حڪمراني هجي، جيڪڏهن قانو?? جي حڪمراني نه هجي ته چونڊن ۾ طاقتور، وار لارڊز ۽ ڏوهاري ماڻهو اڳتي اچي ويندا آهن، قانو?? جي حڪمراني اهڙي طرح جي ڏوهاري پيشيور ماڻهن کي اڳتي اچڻ کان روڪيندي آهي، وزيراعظم چيو ته بدعنواني قانو?? جي حڪمراني نه هجڻ جي هڪ علامت آهي، اسرندڙ ملڪ?? جي پوئتي رهجي وڃڻ جو سبب ڪرپشن ۽ اشرافيا جي بدعنواني آهي، اسا?? جي ملڪ ۾ تحقيق جي شعبي ۾ تمام گهٽ ڪم ٿيو آهي ڇو ته تحقيق سا?? حقيقي سوچ وڌندي ويجهندي آهي ڇو ته جيڪڏهن تحقيق نه ٿئي ته پوءِ ٻيا ماڻهو اسا?? جي باري ۾ پنهنجي راءِ قائم ڪندا آهن، اسان پنهنجي راءِ سا?? حقيقتون سا??هون نٿا آڻي سگهون، وزيراعظم چيو ته پاڪستان افغان جنگ ۾ آمريڪا جو اتحادي بڻيو پر ناڪامي جو سڄو ملبو پاڪستان تي وڌو ويو، دهشتگردي جي خلاف جنگ ۾ پاڪستان 80 هزار جاني?? جي قرباني ڏني، آمريڪا جي ڪنهن ٻي اتحادي جو ايترو نقصان ناهي ٿيو، 30 کان 40 لک ماڻهو بي گهر ٿيا جڏهن ته اسا?? جي معيشت کي 100 ارب ڊالر کان وڌيڪ جو نقصان ٿيو، گذريل 10، 12 سا??ن دوران ڪنهن اولهندي ملڪ جي اخبار پاڪستان کي ان جو ڪريڊٽ ناهي ٿيو الٽو پاڪستان کي ڊبل گيم ڪرڻ جو الزام ڏنو ويندو رهيو، غلطيون هو پاڻ ڪري رهيو هو ۽ قصور وار پاڪستان کي بڻايو ويندو رهيو، اسان انهن الزامن جو ان ڪري جواب نه ڏئي رهيا هئاسين ڇو ته اسا?? جي ملڪ جي قيادت جي رهنمائي ڪرڻ لاءِ ڪو به ٿنڪ ٽينڪ موجود نه هو، مسئل?? جي حل لاءِ اسان کي ليڊرشپ جي کوٽ درپيش هئي، هن چيو ته هاڻي به افغانستان ۾ جيڪڏهن ڊگهي گهرو ويڙهه ٿي وڃي ها ته ان جو سڄو الزام پاڪستان تي اچڻو هو پر الله تعاليٰ اسان کي ان کان محفوظ رکيو آهي، وزيراعظم چيو ته پاڪستا?? جي لاءِ اهو انتهائي شرم جي ڳالهه هئي ته اسان جنهن جو سا?? ڏئي رهيا هئاسين، اهو اسان کي اتحادي به قرار ڏئي رهيا هئا، اسا?? جي مٿان بمباري به ڪري رهيا هئا، اسا?? جي ماڻهن جون جانيون به ويون پر الزام به اسان تي ئي لڳندو رهيو هو ۽ گڏوگڏ امداد ڏيڻ جون ڳالهيون به ڪيون پئي ويون، وزيراعظم چيو ته ان وقت اسان جو ملڪ به ٻن طبقن ۾ ورهائجي ويو هو، هڪ طبقو آمريڪا جو مخالف هو ۽ ٻيو آمريڪا جي حمايت ۾ اڳتي اچي ويو جنه?? جي ڪري اسان پنهنجو موقف ان طريقي سا?? دنيا جي سا??هون نه آڻي سگهياسين، وزيراعظم چيو ته مسلمان دنيا ۾ ئي اهڙا ٿنڪ ٽينڪس موجود نه هئا جيڪي اهو جواب ڏين ته اسلام ۽ دهشتگردي جو پاڻ ۾ ڪو به تعلق نه آهي، سڄي دنيا ۾ اسلامو فوبيا جا ذميدار اسان نه آهيون، ڪو به مذهب دهشتگردي جي اجازت نٿو ڏي، انساني معاشرن ۾ انتهاپسند، اعتدال پسند ۽ آزاد خيال هر طرح جا ماڻهو هوندا آهن پر مذهب جو دهشتگردي سا?? ڪو به تعلق ناهي هوندو. اولهه ۾ رهندڙ مسلمانن کي نائين اليون کانپوءِ تمام گهڻين مشڪلاتن کي منهن ڏيڻو پيو پر دنيا ۾ مسلمان قيادت پاران ان حوالي سا?? ڪو به جواب سا??هون نه آيو. وزيراعظم چيو ته ڀارت ڪشمير ۾ جيڪو ڪجهه ڪري رهيو آهي اولهه ان تي تنقيد ناهي ڪندو، پر جيڪڏهن ڪو ٻيو ملڪ اهڙي طرح ڪري رهيو هجي ها ته تمام گهڻو شور مچي ها، اسان جا ٿنڪ ٽينڪس هجن ها ته هو ان معاملي کي ڀرپور طريقي سا?? اجاگر ڪن ها، هندستان ۾ نسل پرست حڪومت هڪ بدقسمتي آهي، جنهن جون فاشٽ پاليسيون آهن ۽ اقليتن سا?? ناروا سلوڪ ڪيو پيو وڃي، هن وقت ڀارت ۾ اقيلتن کي مشڪلاتون درپيش آهن، وزيراعظم چيو ته قومي سلامتي جو هڪ وسيع تناظر آهي، جيستائين جامع ترقي نه ٿئي قومي سلامتي يقيني نٿي بڻجي سگهي. جيڪڏهن هڪ ننڍو طبقو امير ٿيندو وڃي ۽ ڪمزور طبقو ڪمزور تر ٿيندا رهيا ۽ هڪ علائقو ترقي ڪري وڃي يا ٻه ٽي شهر ترقي ڪري وڃن ته باقي ملڪ يا صوبا پوئتي رهجي ويندا ته اهو ملڪ به محفوظ ناهي هوندو، غير مساوي ترقي انتشار جو سبب بڻجندو آهي، ڪجهه ماڻه?? جي امير ٿيڻ سا?? ڪو به ملڪ مستحڪم نٿو ٿي سگهي، وزيراعظم چيو ته انساني ترقي تي به ڌيان ڏيڻ گهرجي، اسا?? جي ملڪ ۾ اردو ميڊيم، انگلش ميڊيم ۽ ديني مدرس?? جي تعليم ٽن طرح جا نظام هلي رهيا آهن، ديني مدرسن کي قومي ڌارا ۾ آڻن لاءِ پهريون ڪڏهن به ڪنهن نه سوچيو، نئون آبادياتي نظام ۾ تعليم کي ٺيڪ ڪرڻ بدران ان ۾ وڌيڪ مشڪلاتُون پيدا ڪيون ويون، وزيراعظم چيو ته اسا?? جي ملڪ ۾ معياري ٿنڪ ٽينڪس جي ضرورت آهي ته جيئن بهتر تحقيق جي ذريعي صحيح معنيٰ ۾ قومي بيانيو سا??هون آڻي سگهجي، هن چيو ته غير ملڪي ٿنڪ ٽينڪس انتهاپسندي جي سوچ رکندڙ عنصرن کي ئي سڄي معاشري جو عڪاس سمجهندي آهي، وزيراعظم چيو ته اسان جو دين عام ماڻهو کي متاثر ڪندو آهي، اسان جو مضبوط خانداني ۽ مهذب نظام آهي، اسان وٽ به انتهاپسندي جي سوچ رکندڙ ماڻهو آهن پر ان جو سبب اهو آهي ته اسان غير منصفاني تعليمي نظام کي ٺيڪ نه ڪيو، وزيراعظم چيو ته تحقيق کي فروغ ڏيڻ جي ضرورت آهي، ٿنڪ ٽينڪس جي جيئ?? جيئن ساک وڌندي اسان لاءِ آسانيون پيدا ٿينديون وينديون، جڏهن به ٻاهرين ملڪ پاڪستا?? جي خلاف ڪا مهم هلندي آهي ته سمنڊ پار پاڪستانين کي تمام گهڻين مشڪلاتن کي منهن ڏيڻو پوندو آهي، معياري ٿنڪ ٽينڪس جي ذريعي اسان کي پنهنجو صحيح تشخص ۽ حقيقي موقف دنيا تي واضح ڪرڻ گهرجي.